Çocuklar için yeni deneyimler...
Çocukların evdeki süreci daha eğlenceli ve verimli geçirebilmesine yönelik önerilerimize devam ediyoruz. Çocuk oyunlarının yanı sıra seslendirilmiş çocuk kitapları da çocukların evdeki hayatına renk katacak.
En güzel oyuncak, yaratıcılık!
Çocukların çoğunlukla evde kalmak zorunda olduğu şu dönemde onlara basit ama ilgilerini çekecek oyun alternatifleri yaratmak önemli. İşte, evdeki malzemeleri kullanabileceğiniz, çocukların ilgisini çekebilecek bazı basit ev oyunları...
Denge oyunu
Bu kolay oyun, küçük çocukların motor becerilerini ve dengesini geliştirmelerine yardımcı olur.
Neye ihtiyacınız var?
- Renkli bantlar
Nasıl oynanır?
- Farklı renkli bantlarla yere şeritler çekin.
- Her renkli bandın üzerinde yürümek için farklı bir kural belirleyin. Örneğin, kırmızı renkli bant üzerinde çocuğun tek ayak üzerinde sekerek ilerlemesini isteyebilirsiniz.
- Çocuk sadece şerit üzerinde yürümelidir. Eğer şeritten uzaklaşırsa oyundan çıkar.
- Şeridin sonuna kadar gidebilen çocuk oyunu kazanır.
Öneri
- Her seferinde kuralları değiştirerek oyunu daha da ilginç hale getirebilirsiniz.
Paralar bardağa
Bu oyun çocuğunuzun el-göz koordinasyonunu oluşturmasına yardımcı olur.
Neye ihtiyacınız var?
- Bozuk para
- Büyük boy kâğıt veya plastik bardak
Nasıl oynanır?
- Bardağı bir sandalyeye yerleştirin.
- Her çocuğa 5 adet bozuk para verin.
- Çocuğun yaşına uygun olarak bardağın birkaç adım gerisine bir sınır çizgisi çekin.
- Çocuktan, elindeki bozuk paraları bardağa atmasını isteyin. En çok parayı bardağa sokan çocuk kazanır.
Öneri
- Bozuk para yerine bilye veya pinpon topları da kullanabilirsiniz.
Evde bowling
Evinizde basit bir bowling salonu oluşturarak çok eğlenebilirsiniz. Bu oyun aynı zamanda çocuklarda el-göz koordinasyonu için de idealdir.
Neye ihtiyacınız var?
- 10 plastik şişe veya teneke gazoz kutusu
- Plastik top veya tenis topu
- Bant
- Marker kalem
- Sprey boya (toksik olmayan)
Nasıl oynanır?
- Bandı kullanarak yerde bir bowling kulvarı oluşturun.
- Şişelerin veya teneke kutuların ambalajlarını soyun ve sprey boya ile boyayın.
- Şişeleri şeridin sonuna yerleştirin. Bowling kukaları gibi düzenleyebilir veya bir piramit oluşturacak şekilde üst üste dizebilirsiniz.
- Topu atmak için bir sınır çizgisi belirleyin.
- En çok şişeyi deviren çocuk kazanır.
Öneri
- Kuralları siz belirleyebilir, oyunu daha çekişmeli hale getirebilirsiniz.
Adam asmaca (Cellat oyunu)
Bu oyun her yaşta çocuklar için ilgi çekici ve sözcük dağarcıklarını geliştirmek için eğlenceli bir yol olabilir.
Neye ihtiyacınız var?
- Bir çizim tahtası veya büyük bir kâğıt
- Tebeşir veya kalem
Nasıl oynanır?
- Çocuğunuza bir soru sorun ve tahtaya cevaptaki harf sayısı kadar çizgi çizin (aralarda boşluk bırakacak şekilde).
- Çocuktan sırayla harfler seçmesini isteyin ve doğru tahmin edilen harfleri sözcük içindeki yerlerine yazın.
- Sözcük içinde o harf yoksa daracağındaki adam figürüne ekleme yapın.
- Asılan adam figürü tamamlanıncaya kadar çocuğun 7 yanlış tahminde bulunma hakkı vardır.
Öneri
- Çocuğun yaşına göre kelimelerin uzunluğunu ve zorluk derecesini ayarlayabilirsiniz.
- Dilerseniz ipucu olarak sözcükte yer alan bir ya da iki harfi önden verebilirsiniz.
- Bu oyun cellat ve ebe olarak iki çocuk arasında da oynanabilir.
Çorap basketbolu
Biraz çorap ve bir kova kullanarak, evde mini bir basketbol alanı yaratabilirsiniz.
Neye ihtiyacınız var?
- Birkaç tane kalın çorap
- Kova
Nasıl oynanır?
- Çorapları birbirine sararak küçük toplar haline getirin.
- Kovayı yüksekçe bir yere koyun ve birkaç adım gerisine bir atış çizgisi çekin.
- Sırayla çorapları kovaya sokmaya çalışın.
Öneri
- Daha büyük yaşlar için atış mesafesini artırabilir ya da daha küçük bir kova kullanabilirsiniz.
Ev orkestrası
Evindeki basit eşyalarla bir ev orkestrası kurun.
Neye ihtiyacınız var?
- Kova, tencere ve kaplar
- İçine fasulye veya madeni para konulmuş plastik şişeler
- Paket lastiği veya misina
Nasıl oynanır?
- Çocuğunuzla birlikte evdeki nesneleri kullanarak farklı sesler çıkartan aletler yapın.
- Çocuğunuzun da yaratıcı olmasına izin verin.
- Daha zevkli bir deneyim için hep birlikte ritm tutarak şarkılar söyleyebilirsiniz.
Öneri
- Çocukların yaratıcılığını teşvik etmek için malzemelerden farklı kombinasyonlar da deneyebilirsiniz.
Pictionary
Pictionary, bir oyuncunun tutulan bir sözcüğü çizimle anlatmaya çalıştığı, diğer oyuncunun da doğru sözcüğü tahmin etmeye çalıştığı eğlenceli bir oyundur.
Neye ihtiyacınız var?
- Kâğıt-kalem veya yazı tahtası-marker
Nasıl oynanır?
- Küçük kâğıtlara farklı kelimeler yazın ve katlayıp bir kâseye koyun.
- Çocuğunuzdan, ne olduğunu söylemeden bir kâğıt seçmesini ve kelimeyi tahtaya/kâğıda çizmesini isteyin.
- Alternatif olarak siz çizip çocuğun tahmin etmesini isteyebilirsiniz.
Öneri
- Gruplar oluşturarak bu oyunu daha eğlenceli hale getirebilirsiniz.
Elinde kalan yanar
Bu oyun küçük yaş grubu için idealdir.
Neye ihtiyacınız var?
- Bir top veya oyuncak
Nasıl oynanır?
- Çocuklar daire şeklinde yan yana oturur. Müzik çalınca topu elden ele geçirmeye başlarlar.
- Siz müziği kestiğiniz anda elinde top olan çocuk yanar ve oyundan çıkar.
- Sona kalan çocuk kazanır.
Öneri
Top yerine küçük bir oyuncak da kullanılabilir.
Don
Bu basit oyun hem yetişkinlerin hem de çocukların hoşuna gidecek harika bir aile etkinliği olabilir.
Neye ihtiyacınız var?
- Sadece müzik ve boş bir alan
Nasıl oynanır?
- Müzik çalarken herkes dans eder.
- Müzik durduğunda, her oyuncu hemen donmalı ve müzik yeniden başlayana kadar bu pozisyonda kalmalıdır.
- Bir oyuncu hemen donmazsa bir sonraki dansa başlamadan önce 10 kez zıplar.
Öneri
- Donma hareketini müziğin bitmesini beklemeden komutla da (örn. el çırparak, düdük çalarak, vb) yaptırabilirsiniz.
- Yanan kişiye zıplamak dışında başka cezalar da verilebilir.
Kale inşa etme
Bir kale inşa etmek her ne kadar kendi başına bir oyun olmasa da, çocuğunuz için eğlenceli bir aktivite olabilir.
Neye ihtiyacınız var?
- Yastıklar
- Sandalyeler
- Karton kutular
- Battaniyeler
- Evde kullanılabilecek her şey
Nasıl oynanır?
- Kartondan bir kale yapmak için birkaç karton kutuyu bir araya getirip bant ile yapıştırabilirsiniz.
- Bir yastık kalesi yapmak için arada boşluk bırakacak şekilde yastıklardan iki yığın yapıp üzerini battaniye ile örtebilirsiniz.
- Birkaç çubuk ve battaniye ile çadır inşa edebilirsiniz.
- Bir masa veya birkaç sandalyeyi battaniye ile çevreleyerek küçük bir kale inşa edebilirsiniz.
Öneri
- Karşılıklı iki kale inşa edip çoraplardan yapacağınız yumuşak toplarla savaş yapabilirsiniz.
Kulaktan kulağa
Bu basit oyun, grup büyüdükçe daha eğlenceli bir hal alacaktır.
Neye ihtiyacınız var?
- Sadece biraz alan
Nasıl oynanır?
- Oyuncular daire şeklinde oturur.
- İlk kişi, yanındakinin kulağına eğilerek (başkalarının duyamayacağı şekilde) bir sözcük veya bir cümle fısıldar.
- Mesaj son kişiye ulaşıncaya kadar bu şekilde devam eder. Son kişi kendisine söylenen sözcük veya cümleyi açıklar.
- Mesaj genellikle kulaktan kulağa geçerken değişikliğe uğradığından bambaşka bir hal alır. Oyun eğlenceli bir şekilde biter ve yeni bir tura başlanır.
Öneri
- Oyuncuların yaşına bağlı olarak uzun cümleler ya da karmaşık kelimeler seçerek oyunu daha da zorlaştırabilirsiniz.
Bil bakalım bu nedir?
Çocukların dokunma duyularını kullanarak nesnelerin farklı özelliklerini tanıma yetisini geliştirir.
Neye ihtiyacınız var?
- Bir ayakkabı kutusu
- Kutuya sığabilecek farklı nesneler
Nasıl oynanır?
- Ayakkabı kutusuna, çocuğun elini içeri sokabileceği büyüklükte bir delik açın.
- Kutuya farklı eşyalar koyun ve çocuğunuzdan bunları dokunarak tanımasını isteyin.
Öneri
- Farklı doku, malzeme, sertlik ve sıcaklıkta nesneler kullanarak oyunu daha da eğlenceli hale getirebilirsiniz.
Hazine avı
Hazine Avı oyunu ile çocuğunuzun bilişsel yeteneklerini geliştirebilirsiniz.
Neye ihtiyacınız var?
- Biraz bozuk para veya bir ödül
Nasıl oynanır?
- Evin herhangi bir yerine bozuk para gizleyerek, çocuğun adım adım ona ulaşmasını sağlayacak küçük ipuçları hazırlayın. Küçük kâğıtlara yazacağınız bu ipuçlarını yatağın altı veya kutuların içi gibi çeşitli yerlere saklayın.
- Her ipucu, bir sonrakinin yerini göstermelidir.
- Çocuğunuza ilk ipucu hakkında yol gösterin ve gerisini kendi başına bulmasına izin verin.
Öneri
- Çocuğu motive etmek için ipuçlarını koyduğunuz yerlere küçük ödüller de ekleyebilirsiniz.
Kara, deniz, hava...
Bu basit oyun tahmin edemeyeceğiniz kadar eğlenceli ve çocuğa biraz egzersiz yaptırmanın iyi bir yolu olabilir.
Neye ihtiyacınız var?
- Geniş bir oyun alanı
Nasıl oynanır?
- Oyun alanının bir kısmını kara, bir kısmını deniz olarak belirleyin. Kara ile denizi ayırmak için bir işaret koyabileceğiniz gibi, yere küçük bir halı veya örtü de yayabilirsiniz.
- “Kara” dediğiniz zaman çocuk karaya, “deniz” dediğiniz zaman denize, “hava” dediğinizde ise olabildiğince yükseğe sıçramalı.
Öneri
- Arada şaşırtmalar yaparak oyunu daha da eğlenceli hale getirebilirsiniz.
Engel parkuru
Çocuklar için evde bir engel parkuru oluşturabilirsiniz. Bu, değişik yaşlardaki çocuklar için eğlenceli bir seçenek olabilir.
Neye ihtiyacınız var?
- Sandalyeler
- Battaniye ve örtüler
- Egzersiz topu
- Hulahop çemberi
- Yararlı olabilecek her şey
Nasıl oynanır?
- Evde yaratıcılığınızı kullanarak farklı engellerden oluşan bir parkur yaratın ve her engeli aşmak için farklı bir yöntem belirleyin (örn. sandalyenin altından geçmek, battaniye tünelinden sürünmek, yastıkların üzerinden sıçramak, vb).
- Her engel için bir puan belirleyin. Çocuk sadece engeli başarıyla geçtiğinde puan kazanır ve bir sonraki engele geçebilir.
Öneri
- Parkuru oluştururken çocukların yaralanmasına yol açabilecek riskleri giderin.
Sandalye kapmaca
Grup halinde oynanan bu oyunu çocuklar çok eğlenceli bulacaklar.
Neye ihtiyacınız var?
- Müzik Sandalye (toplam oyuncu sayısından 1 eksik)
Nasıl oynanır?
- Sandalyeler daire şeklinde yerleştirilir.
- Müzik çalınca oyuncular sandalyelerin etrafında dans etmeye başlar.
- Müzik durduğunda oyuncuların en yakın sandalyeye oturması gerekir. Ayakta kalan kişi oyundan çıkar.
- Sandalye sayısı bir azaltılarak oyuna devam edilir.
Öneri
- Oyunu daha güç hale getirmek için oyuncuların dans etmek yerine sandalyelerin etrafında koşması istenebilir.
Tahmin et kim?
Bu tahmin oyunu ailece oynanabilir.
Neye ihtiyacınız var?
- İsimleri yazmak için bir parça kâğıt
Nasıl oynanır?
- Çocuğunuz kâğıda bir aile üyesi, arkadaş veya öğretmenin adını yazar. Kâğıdı kimseye göstermez.
- Diğer oyuncular çeşitli sorular sorarak tuttuğu kişinin adını tahmin etmeye çalışır.
Öneri
- Kuralları değiştirerek oyunu ilginç hale getirebilirsiniz.
Taş, kâğıt, makas…
Dünyanın belki de en eski, en basit ve eğlenceli oyunlarından biri.
Neye ihtiyacınız var?
- Sadece iki kişi
Nasıl oynanır?
- Oyuncular "Bir, iki, üç" diyerek aynı anda elleriyle taş, kâğıt ya da makas hareketi yaparlar. Taş hareketi için elinizi yumruk yapmanız, kâğıt hareketi için avcunuzu düz tutmanız, makas hareketi için ise iki parmağınızı makas gibi açmanız gerekir.
- Oyunun kuralı son derece basit: Kâğıt taşı örter (kâğıt kazanır); makas kâğıdı keser (makas kazanır); taş makası kırar (taş kazanır).
- Eğer iki oyuncu da aynı işareti yaparsa tekrarlanır.
Öneri
- Her elde galip gelen oyuncu puan kazanır ve önceden belirlenen oyun sayısı tamamlandığında kimin daha fazla puanı varsa oyunun galibi olur.
Liderini takip et!
Evde birden fazla çocuğunuz varsa bu etkinlik çok eğlenceli olabilir ve bu sayede çocuklara istediğiniz şeyleri yaptırabilirsiniz.
Neye ihtiyacınız var?
- Sadece geniş bir alan
Nasıl oynanır?
- Tüm oyuncular, liderin yaptığı her şeyi (zıplamak, dans etmek, gülmek, vb.) taklit etmelidir.
- Oyun için farklı temalar seçin. Bunlar fiziksel aktiviteler, jestler veya ifadeler olabilir.
- Liderlik görevini siz üstelenebilir ya da dönüşümlü olarak her çocuğa lider olma şansı verebilirsiniz.
Öneri
- Bu oyun, çocuklara biraz egzersiz yaptırmak için mükemmel bir araç olabilir.
Hayvan tahmin etmece
Çocukların işaret ve vücut dillerinin gelişimine yardımcı olur.
Neye ihtiyacınız var?
- Kâğıt kalem
Nasıl oynanır?
- Küçük kâğıtlara farklı hayvanlar yazıp kâğıtları katlayın ve bir kâseye atın.
- Sırayla her oyuncu kâseden bir kâğıt seçer ve yazılı hayvanı hiç ses çıkarmadan sadece hareketlerle anlatmaya çalışır.
- Oyuncular hayvanı bilince sıra bir sonraki oyuncuya geçer.
Öneri
- Bu oyun iki veya daha fazla çocuk arasında oynanabileceği gibi ebeveyinlerle de oynanabilir.
Basit ama eğlenceli...
İşte Pedagoji Derneği'nin yaş gruplarına göre oyun önerileri...
www.pedagojidernegi.com
4 yaş ve üzeri
Hacıyatmaz
Kaç kişiyle oynanır: 2 kişi ve üzeri
Oynamak için neler gerekir: Oklava veya sopa
Nasıl oynanır: Uzunca bir sopa ortaya dikilir. Oyunculardan biri sopayı havada durması için tutar. Oyuncular sopanın çevresinde halka şeklinde dizilir. Herkese bir numara verilir. Ortadaki oyuncu bir numara söyleyerek sopayı bırakır ve numarası söylenen oyuncu sopayı yere düşmeden yakalamaya çalışır.
Çocuğa neler kazandırır: Refleksleri geliştiren bir oyundur.
Hayvan tutmaca
Kaç kişiyle oynanır: 2 kişi ve üzeri
Oynamak için neler gerekir: Materyal gerekmez.
Nasıl oynanır: Oyunculardan biri aklından bir hayvan tutar. Diğer oyuncular tutulan hayvana dair sorular sorar. “Kaç ayaklı?”, “Ne yer?”, “Nerede yaşar?”, “Ne renktir?” gibi… Verilen cevaplara göre oyuncunun tuttuğu hayvan tahmin edilmeye çalışılır. Oyun bu şekilde sırayla devam eder.
Çocuğa neler kazandırır: Hayvanları tanıtan bir oyundur.
Deve-Cüce
Kaç kişiyle oynanır: 2 kişi ve üzeri
Oynamak için neler gerekir: Materyal gerekmez.
Nasıl oynanır: Oyunu yönetecek kişi çocukları karşısına toplar. Oyuncular ayakta durur. Yönetici “Deve” dediğinde çocukların ayakta durması, “Cüce” dediğinde ise çömelmesi gerekir. Bu yönergeleri verirken zaman zaman yönetici “Deve” komutunu verdiğinde çömelerek karşısındaki çocukları yanıltmaya çalışır. Yönergenin tersini yapan oyuncu oyun dışı kalır. En son kalan çocuk oyunu kazanır.
Çocuğa neler kazandırır: Kaba motor becerilerini geliştirir.
Kelime avı
Kaç kişiyle oynanır: 2 kişi veya üzeri
Oynamak için neler gerekir: Materyal gerekmez.
Nasıl oynanır: Oyunculardan birisi ya da anne-baba çocuklara iki harfli bir hece verir. Örneğin “Pa”. Çocukların, kendilerine verilen 2 dakikalık süre içinde “Pa” ile başlayan 3 ya da 5 kelime bulması beklenir. Pantolon, pazar, para, paça, palyaço gibi... Hedeflenen kelime sayısını bulan çocuk bir puan kazanır.
Çocuğa neler kazandırır: Kelime haznesini ve telaffuzu geliştiren bir oyundur.
Evet-Hayır
Kaç kişiyle oynanır: 2 kişi ile
Oynamak için neler gerekir: Materyal gerekmez.
Nasıl oynanır: Oyunculardan biri soru soran diğeri de cevap veren kişi olur. Cevap veren oyuncunun hiçbir soruya “EVET” ya da “HAYIR” şeklinde cevap vermemesi gerekir. Örneğin, “Okula gidiyor musun?” sorusuna “EVET” derse yanar. “Gidiyorum” demelidir. Karşı oyuncu “Kaç kardeşsiniz? 3 kardeşsiniz değil mi?” gibi şaşırtmalı sorularla karşısındaki oyuncuya “EVET-HAYIR” dedirtmeye çalışır.
Çocuğa neler kazandırır: Dikkati olmayı ve hızlı düşünmeyi geliştiren bir oyundur.
Haydi benim gibi yürü!
Kaç kişiyle oynanır: 2 kişi ve üzeri
Oynamak için neler gerekir: Materyal gerekmez.
Nasıl oynanır: Her bir çocuktan bir taklit yürüyüşü yapması istenir. Yürüyüşü yapan çocuk bu yürüyüşü başarılı bir şekilde yaparsa diğer arkadaşlarına alkışlatılır. Örneğin çocuklardan aşağıdaki yürüyüşleri taklit etmesini istenebilir. Yeni taklitler eklenebilir.
- İhtiyar adam yürüyüşü: Sırt kamburlaştırılır, baş öne bükülür, elde baston varmış gibi yavaş yavaş yürünür.
- Dalgın adam yürüyüşü: Öne çapraz adım atılarak dengesiz yürünür.
- Robot yürüyüşü: Vücut gergin, dizler ve kollar bükülmeden yürünür, kollar öne ve geriye sopa gibi sallanır.
- Dev yürüyüşü: Kollar yukarı kaldırılır. Ayak uçları üzerinde yükselerek yürünür.
Çocuğa neler kazandırır: Gözlem ve bedeni daha iyi kullanma becerilerini geliştiren bir oyundur.
Yattı kabak, kalktı patlıcan!
Kaç kişiyle oynanır: 5 kişi veya üzeri
Oynamak için neler gerekir: Materyal gerekmez.
Nasıl oynanır: Kalabalık grupla oynanan eğlenceli bir oyundur. En az beş kişiyle oynanabilen bu oyunda herkesin komik özel bir adı olur. Örneğin oyunculardan birinin adı “Kabak”, ikincinin “Patlıcan”, üçüncünün “Havuç”, dördüncünün “Fasulye”, beşincinin “Salatalık” olabilir. Diyelim ki oyunu Kabak başlattı. Öbür oyuncular diz üstü oturmuş, başlarını yere dayamıştır. Kabak, arkadaşlarının birinin, örneğin Patlıcan’ın adını söyler. “Yattı Kabak, kalktı Patlıcan” der. Patlıcan başını kaldırırken Kabak başını yere dayar. Bu kez Patlıcan, “Yattı Patlıcan, kalktı Havuç” der. Oyun gittikçe hızlanır.
Çocuğa neler kazandırır: Dikkati ve kaba motor becerilerini geliştirir.
Sana ne lazım?
Kaç kişiyle oynanır: Karşılıklı 2 kişi
Oynamak için neler gerekir: Materyal gerekmez.
Nasıl oynanır: Oyun için her bir oyuncunun 2 dakika süresi vardır. Oyunu başlatan ilk oyuncu bir meslek seçer ve sonrasında, “Sana ne lazım diye sorar?” Örneğin, “Sen bir doktorsun, sana ne lazım?” Diğer oyuncu bu soruya cevap verdiğinde, “Başka ne lazım?” diyerek oyun devam ettirilir. Karşıdaki oyuncunun 2 dakika boyunca “Başka ne lazım?” sorularına hızlı cevap vermesi gereklidir. 2 dakika dolmadan tıkanıp, cevap veremeyen kaybeder. Bir oyuncu sorusunu bitirdikten sonra sıra diğer oyuncuya geçer ve o da bir meslek seçerek oyunu devam ettirir.
Çocuğa neler kazandırır: Meslekleri tanıtan bir oyundur.
Sıcak-Soğuk
Kaç kişiyle oynanır: 2 kişi ve üzeri
Oynamak için neler gerekir: Saklanabilecek ölçüde küçük bir nesne.
Nasıl oynanır: Oyuncular arasından bir ebe seçilir. Saklamak için bir nesne seçilir. Ebe oyun alanının dışına çıkartılıp geride kalanlarla birlikte bu nesne saklanır. Ebenin görevi bu nesneyi bulmaktır. Ebeyi, diğer çocuklar nesneye yaklaştığında “sıcak”, nesneden uzaklaştığında ise “soğuk” diyerek yönlendirirler. Ebe nesneyi bulunca kendi istediği birisini ebe seçer. Ebeye belli bir süre verilerek de oynanabilir. Büyük çocuklarda aynı anda saklanan nesnelerin sayısı artırılabilir.
Çocuğa neler kazandırır: Mesafe algısı, dikkat ve yönergeleri değerlendirip sonuca ulaşma becerilerini geliştirir.
Uçtu uçtu kuş uçtu!
Kaç kişiyle oynanır: 5 kişi ve üzeri
Oynamak için neler gerekir: Materyal gerekmez.
Nasıl oynanır: Bu oyun evde ve sınıfta oynanabilen bir oyundur. Oyuncular halkalanıp bir masanın çevresinde otururlar. Oyunun ebesi seçilir ve ebe tüm çocukların karşısında yer alır. Ebe, “Uçtu uçtu kuş uçtu!” diyerek parmağını havaya kaldırır. Ebe uçabilen bir şey söylediği için herkesin parmağını kaldırması gerekir. Ebe, bir de uçamayan bir şey, örneğin tavuğu söyleyip, “Uçtu uçtu tavuk uçtu!” diye bağırarak parmağını havaya kaldırır. Ancak tavuk uçmadığı için diğer oyuncuların parmağını kaldırmaması gerekir. Oyunda yanılıp da parmağını kaldıran oyuncu oyun dışı kalır.
Çocuğa neler kazandırır: Dikkat becerisini geliştirir.
7 yaş ve üzeri
Üçgen peynir dilimleri
Kaç kişiyle oynanır: 2 kişi ve üzeri
Oynamak için neler gerekir: Kâğıt ve kalem
Nasıl oynanır: İlk önce kâğıdın üstüne bir sürü nokta konur. Sonrasında ilk sırayı alan yarışmacı iki nokta arasına bir çizgi çizer. Bu çizgi iki noktayı birleştirmeli, ancak başka bir noktanın üzerinden geçmemelidir. Bu çizgiyi çizdikten sonra sıra diğer oyuncuya geçer. Bu oyuncu da başka iki nokta arasına çizgi çizer. Oyunda amaç, karşı rakibe çizgi çizerek üçgen yaptırmadan üçgenler yapmaktır. Bu nedenle çizilen çizgilere dikkat edilmelidir. Bir şekilde oyunculardan biri iki noktayı birleştirerek üçgen elde ederse, üçgenin içine adının baş harfini yazar. Böylece üçgenin kime ait olduğu belli olur.
Çocuğa neler kazandırır: Dikkati geliştiren bir oyundur.
Dikkat, dikkat!
Kaç kişiyle oynanır: 2 kişi
Oynamak için neler gerekir: Materyal gerekmez.
Nasıl oynanır: Bu oyunda amaç çocukla birlikte hikâye kurgulamaktır. Bunun için oyunu oynayacağımız çocuktan ilk önce yer, zaman ve bir kahraman seçmesi istenir. Çocuk, “Evde olsun!”, “Gece, yaz, kış olsun!”, “Kahraman bir aslan olsun!” diyebilir. Bundan sonra yetişkin bunların içinde yer aldığı bir hikâye başlatır. Çocuktan hikâyeyi dikkatli bir şekilde takip etmesi istenir. Hikâyenin sonunda konunun içinden bazı sorular sorulacağı, doğru cevaplar vermesi gerektiği söylenir. Yetişkin, çocuğun seçtiği yer, zaman ve kahraman ile hikâyenin girişini yapar. “Bir varmış bir yokmuş. Mevsimlerden yazmış. Evde yaşayan bir aslan varmış,” gibi. Daha sonra çocuk hikâyeyi devam ettirir. Zaman zaman yetişkin hikâyeyi zenginleştirecek (hayvanlara, yerlere isim verdirerek, yeni kahramanlar, renkler ekleyerek) katılımlarda bulunabilir. Belli bir yerden sonra hikâye sonlandırılır. Ve çocuğa hikâye ile ilgili sorular sorulur. Mesela, hikâyede hayvanlar varsa onların sayısı, birden fazla çocuk varsa onların isimleri, kıyafetlerinin renkleri gibi sorular sorulabilir.
Çocuğa neler kazandırır: Hayal gücünü ve dikkati geliştirir.
Pazara gittim
Kaç kişiyle oynanır: 2 kişi ve üzeri
Oynamak için neler gerekir: Materyal gerekmez.
Nasıl oynanır: Oyuncular halka şeklinde oturur. İçlerinden biri oyunu, “Pazara gittim ve ELMA aldım.” diyerek başlatır. Yanındaki oyuncu, bir önceki oyuncunun çarşıdan aldığı şeyi aynen söyler ve üzerine bir meyve-sebze daha ekler. Örneğin, “Pazara gittim ELMA, MUZ aldım” der. Üçüncü oyuncu da ikinci oyuncunun söylediğinin aynısını söyler ve bir meyve-sebze daha ekler. Oyun bu şekilde, her oyuncuda yeni bir meyve-sebze eklenerek devam eder. Alınan meyve-sebzelerin sırasını karıştıran ya da unutan oyuncu yanar ve oyundan çıkar. Diğerleri en baştan başlayarak oyunu tekrar eder.
Çocuğa neler kazandırır: Hafızayı ve kelime haznesini geliştiren bir oyunudur.
İsim-Şehir
Kaç kişiyle oynanır: 2 kişi ve üzeri
Oynamak için neler gerekir: Kâğıt ve kalem.
Nasıl oynanır: Sayfa enlemesine tutularak sırasıyla sayfanın üst tarafına İSİM-ŞEHİR-BİTKİ-HAYVAN-EŞYA-SANATÇI-ÜLKE ve NOT yazılır. Yazılan her kelimeden sonra sayfanın altına kadar çizgi çekilir. Oyunculardan biri, içinden bütün alfabeyi saymaya başlar. “DUR” denildiği anda, hangi harfte kaldıysa onu söyler. Örneğin “M” harfi seçildiyse, herkes “M” harfiyle başlayan isim, şehir, bitki, hayvan, eşya ve sanatçı bulmaya çalışır. İlk bitiren “Bitti!” diyerek 20’ye kadar sayar. 20 olduğunda herkes yazmayı bırakır. Bulunamayan yerlere 0 puan verilir. Eğer iki kişi aynı şeyi yazmışsa onlar 5 puan alır. Birbirinden farklı olanlara da 10 puan verilir. Son oyunda bütün puanlar toplanır.
Çocuğa neler kazandırır: Hızlı ve farklı düşünme yeteneğini geliştiren, genel kültürü artıran bir oyundur.
BOM!
Kaç kişiyle oynanır: 2 kişi ve üzeri
Oynamak için neler gerekir: Materyal gerekmez.
Nasıl oynanır: Oyuncular halka halinde dizilirler. İçlerinden biri “1” diye saymaya başlar. Yanındaki oyuncu “2”, onun yanındaki “3” şeklinde saymaya devam eder. 5’e gelen oyuncu “BOM!” der. Oyun kuralı gereği 5 ve 10’un katlarında BOM denir. Örneğin,“1-2-3-4-BOM!-6-7-8-9-BOM! “BOM” demek yerine sayının kendisini söyleyen oyuncu yanar ve oyundan çıkar. Oyun yeniden 1’den başlayarak diğer oyuncular arasında devam eder.
Çocuğa neler kazandırır: Dikkati geliştiren bir oyundur.
Benzetmece
Kaç kişiyle oynanır: Karşılıklı 2 kişi
Oynamak için neler gerekir: Materyal gerekmez.
Nasıl oynanır: İlk oyuncu karşısındakini bir nesneye ya da hayvana benzetir. Karşıdaki oyuncu da benzetildiği şeyin son harfini kullanarak rakibini yeni bir şeye benzetir. Örneğin, “Ben seni “kalem”e benzettim derse, karşısındaki oyuncu da kalemin son harfi olan “M” harfiyle başlayan yeni bir şeye benzetir. Örneğin, ben de seni “Masa”ya benzettim der. Diğer oyuncu tıkanana kadar oyun devam eder. Bu oyun, taraflardan birinin “Ğ” harfi ile biten bir kelime söylemesi ile de bitirilebilir.
Çocuğa neler kazandırır: Hızlı ve çeşitli düşünmeyi geliştirir.
Sesli harf değiştirmece
Kaç kişiyle oynanır: 2 kişi
Oynamak için neler gerekir: Materyal gerekmez.
Nasıl oynanır: Bu oyunda, günlük hayatımızda kullanılan kelimelerdeki sesli harfler, seçilen başka bir sesli harfle söylenmeye çalışılır. Meselâ, oyunculardan birinden haftanın günlerini sadece “e” sesli harfini kullanarak sayması istenir. Yani oyuncunun pazartesi kelimesini “pezertese”, salıyı “sele”, çarşambayı “çerşembe” gibi söylemesi gerekir. Bu oyunda yılın ayları, sebzeler veya başka kelime grupları kullanılabilir.
Çocuğa neler kazandırır: Hızlı ve çeşitli düşünme becerilerini geliştirir.
10 yaş ve üzeri
BOM-FİZ!
Kaç kişiyle oynanır: 2 kişi ve üzeri
Oynamak için neler gerekir: Materyal gerekmez.
Nasıl oynanır: Oyuncular halka halinde dizilirler. İçlerinden biri “1” diye saymaya başlar, yanındaki oyuncu “2”, onun yanındaki “3” şeklinde saymaya devam eder. 5’e gelen oyuncu “BOM” der. Oyun kuralı gereği 5 ve 10’un katlarında BOM denir. 6 sayısından sonra ise 7’ye “FİZ” denir. Yani 7, 14, 21, 28 gibi 7’nin katlarında “FİZ” denmesi gerekir. Örneğin, “1-2-3-4-BOM-6-FİZ-8-9-BOM,11, 12, 13, FİZ…” şeklinde devam eder. Oyunda dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, 5 ve 7’nin ortak katları olan sayılarda (35, 70, 105 gibi) “BOM-FİZ” denmesidir. “BOM”, “FİZ” veya “BOM-FİZ” demek yerine sayısının kendisini söyleyen oyuncu yanar ve oyundan çıkar. Oyuna 1’den başlayarak 100 kadar devam edilebilir. İstenilirse daha yukarı sayılara kadar oynanabilir.
Çocuğa neler kazandırır: Dikkat ve işlem yapabilme becerilerini geliştirir.
Selam söyle!
Kaç kişiyle oynanır: 5 kişi ve üzeri
Oynamak için neler gerekir: Materyal gerekmez.
Nasıl oynanır: Oyuna başlamak için oyuncular halka olur. Her şeyden önce oyuncuların kendilerine komik birer isim seçmesi gerekir. Bu isimler şunlar olabilir: Neettin, Ayıbettin, Kaybettin, Söylettin, Kaçıverdin... Herkes adını seçtikten sonra kendini tanıtır. Arkadaşlarının adını iyice öğrenmesine yardımcı olur. Oyun düzenli olarak, kendinden bir önceki kişi ile kendisinden sonra gelen ve ondan sonra gelenin adı söylenerek oynanır. Diyelim ki oyunu Neetin isimli oyuncu başlatıyor. Oyunu başlatan, sağındakine adıyla seslenir:
– Ayıbettin Efendi/ Hanımefendi!
– Efendiiim!
– Kaybettin Efendi’ye söyle, Kaçıverdin Efendi’nin (solundaki kişinin adı) ona selamı varmış.
Söz Ayıbettin’de:
– Kaybettin Efendi!
– Efendiiim! – Söylettin Efendi’ye söyle, Neettin Efendi’nin ona selamı varmış.
Oyun yanlışlar yapıldıkça gülüşerek, yanlışlar düzeltilerek devam eder. Biraz sonra artık herkes birbirinin adını öğrenmiş olacağından oyun yanlışsız olarak eğlenceli bir şekilde turlanır.
Çocuğa neler kazandırır: Dikkat ve hafıza becerilerini geliştirir.
Artan benzetmece
Kaç kişiyle oynanır: 2 kişi
Oynamak için neler gerekir: Materyal gerekmez.
Nasıl oynanır: Bu oyun, klasik benzetmece oyununun temel kurallarını içerir. Yani son harf ile oyuncular birbirini başka bir nesneye, isme veya hayvana benzetir. Örneğin ilk oyuncu “Seni oka benzettim” derse, diğer oyuncu ok’un son harfi olan “k” ile başlayan bir şey seçer ve rakibini ona benzetir. Örneğin, “Ben de seni kediye” benzettim diyebilir. Diğer oyuncu bu kez rakibini “i” ile başlayan bir şeye benzetir. Artan benzetmece oyunundaki fark, oyuna en düşük harf sayısındaki kelime ile başlanmasıdır. Mesela, iki harfli “ok” kelimesinden başladık diyelim. Bir sonraki kelime “k” harfi ile başlayacak ve üç harfli olacaktır. Mesela “Koç” söylenebilir. Bu sefer de “ç” ile başlayacak dört harfli bir kelime söylenmelidir. Mesela “Çıra” kelimesini söyleyebiliriz. Oyun, en fazla harfli kelimeye ulaşıncaya kadar devam eder. Yine klasik benzetmece oyunundaki gibi sonu ‘”ğ” ile biten kelimeyi söyleyen kişi oyunu kazanır.
Çocuğa neler kazandırır: Hızlı ve çeşitli düşünmeyi geliştirir.