Ertem Arslantay, limancılığın zor dönemlerde bile gelir yaratabilen, devamlılığı olan bir sektör olduğuna dikkat çekerek, dünya ticaretinin Batı’dan Doğu’ya kaydığı bu dönemde limancılık yatırımlarının daha da önemli hale geldiğini ve Batı İskele projesi ile Toros’un bu potansiyeli en iyi şekilde kullanmayı hedeflediğini belirtiyor. Arslantay’a göre proje, bölgede hızla gelişen sanayi yatırımlarına yönelik bir hazırlık anlamı da taşıyor.

Terminalcilik, Toros Tarım’ın ana iş kolu olan gübre üretiminden sonraki en büyük faaliyeti. Gübre üretimi için gerekli olan hammaddelerin ağırlıklı yurt dışı menşeli olması, 1980’li yıllarda kurulan fabrika için bir iskelenin varlığını zorunlu kılmıştı. Hammadde elleçlemesinin yanı sıra, 1983 yılında ilk depolama tanklarının yapılması ve Irak’tan kara yolu ile getirilen fuel oil’in tanklarda depolanarak buradan gemilerle dünya piyasasına gönderilmesi ile terminalciliğe ilk adım atıldı. Sonraki yıllarda, yeni yapılan tanklarla toplam tank kapasitesi 230.000 metreküp seviyesine ulaştı. 1989 yılında da, özellikle dökme yüklere yönelik olarak, 110.000 DWT’a kadar gemilerin yanaşabileceği ve oldukça geniş bir geri sahası olan ikinci etap terminalcilik yatırımı yapıldı. Dolayısıyla Torosport Ceyhan limanında, faaliyete geçtiği günden bu yana, Toros’un kendi yükleri dışında ağırlıklı olarak üçüncü şahıslara yönelik olarak da sıvı ve katı yük elleçleme ve depolama hizmetleri veriliyor.

“Rekabet, sadece hizmet fiyatlaması ile olan bir şey değil.”

Terminalcilik, diğer faaliyetlerimize göre nispeten kâr marjı yüksek ve devamlılığı olan bir faaliyet. Esnek yapısı sayesinde, değişen pazar taleplerine hızlıca adapte olarak zor dönemlerde bile gelir yaratabiliyor. Yine tesisin gübre faaliyeti ile ortak kullanılması sonucu, her iki faaliyet için de ekonomi yaratılabiliyor. Günümüzde dünya ticaretinin önemli bir kısmı denizyolları ile yürütülüyor. Üç tarafı denizlerle çevrili olan ve önemli bir lojistik kavşağında yer alan ülkemiz için de denizyolu taşımacılığı önemli bir potansiyel taşıyor. Dünya ekonomisinin Batı’dan Doğu’ya doğru kaydığı bu dönemde, ülkemizin sahip olduğu bu potansiyeli aksiyona çevirmesi ve bu ticaretten önemli bir pay alması önemli. Bu amaçla birçok bölgede, başta yabancı yatırımcılar tarafından olmak üzere yeni limanlar kuruluyor, devlet limanları özelleştiriliyor ve mevcut limanlar da yatırımlarla büyüyor. Bu gelişime paralel olarak, içinde bulunduğumuz İskenderun Körfezi’nde de önemli liman yatırımları yapılıyor. Doğal bir sonuç olarak bu yatırımlar sonrası bölgemizde rekabet giderek artıyor. Rekabet sadece hizmet fiyatlaması ile olan bir şey değil. Daha büyük gemilere hizmet verebilmek, daha çok çeşit üründen daha fazla miktarda depolama yapabilmek ve limancılığın en önemli kriterlerinden biri olan daha yüksek hızda ürün elleçleyebilmek de rekabet için önem arz ediyor.

Toros Tarım'da 2010 yılından bu yana Terminal Pazarlama Genel Müdür Yardımcısı olarak görev yapan Aydın Erdemir, Doğu Akdeniz Bölgesi’nin, Türkiye’nin en hızlı büyüyen ana liman bölgesi olduğunu ve bölgenin özellikle sıvı yükler açısından önemli gelişmelere sahne olmasının beklendiğini söylüyor. Limancılık sektöründe rekabetin içinde kalabilmek için sürekli büyümenin gerekliliğine dikkat çeken Erdemir, Batı İskele’nin büyütülmesiyle Torosport Ceyhan Limanı'nın bölgede sanayiciler açısından da önemli bir cazibe merkezi olacağını belirtiyor.

Toros Tarım’ın tarım dışı faaliyetleri arasında olan liman hizmetleri ve terminalcilik faaliyeti, şirketin en büyük iş kollarından birisini oluşturuyor. Ceyhan’daki gübre fabrikasının inşasıyla birlikte, bu üretim tesisinin kendi lojistik ihtiyaçlarına yönelik olarak inşa edilen iskele platformu 1981 yılında hizmete girmiş. Bu iskele, bugün güçlendirme ve uzatma çalışmaları yapılan “Batı İskele” platformu. İnşasının ardından, ortaya çıkan taleplerle birlikte üçüncü şahıslara ait yüklere de hizmet vermeye başlamış. Böylece, Grup içerisinde yeni bir faaliyet alanı ortaya çıkmış. Toros, limancılık alanında Türkiye’de üçüncü şahıslara hizmet vermek üzere izin alan ilk özel sektör firmalarından birisi.

Fabrikanın hizmete girmesinden sonra, Batı İskele platformunun kapasitesi kısa bir süre sonra yetersiz kalmış. Bunun üzerine dönemin yöneticileri, limancılıktaki gelecek potansiyelini ve Ceyhan tesisinin stratejik konumunu görerek, son derece doğru bir öngörüyle 1990 yılında bugünkü Doğu İskele’nin inşasına karar vermişler. Maksimum 11 metre derinliğe sahip olup 40.000 DWT gemilerin yanaşmasına uygun olan, üzerinde de sadece 3 iskelesi olan Batı platformuna ek olarak üzerinde 5 adet gemi yanaşma iskelesi olan, maksimum 13,5 metre derinliğe sahip olup 110.000 DWT gemilerin de yanaşmasına imkân veren Doğu İskele sayesinde Toros’un limancılık sektöründeki varlığı ve ağırlığı tartışmasız bir şekilde artmış. İskele inşasıyla beraber açık-kapalı depolar ve tank yatırımlarıyla Torosport Ceyhan, İskenderun Körfezi’nin önemli bir liman tesisi haline gelmiş. Bugün Torosport Ceyhan’da bir yıl içinde elleçlediğimiz yükün %90’ı üçüncü şahıslara ait iken, Toros’un kendi yükleri toplam yükümüzün sadece %10’unu oluşturuyor.

“Doğu Akdeniz Bölgesi Türkiye’nin en hızlı büyüyen ana liman bölgesi konumunda.”

İskenderun Körfezi’nin son 30 yılına baktığımızda, limancılık endüstrisi açısından Türkiye’nin en hızlı büyüyen bölgesi olduğunu söyleyebiliriz. 2021 yılında Türkiye’de elleçlenen toplam yüke baktığımızda %39 paya sahip Marmara Bölgesi’nden sonra %34 ile Akdeniz Bölgesi geliyor. Alt bölgeler itibarıyla bakıldığında ise, Mersin-İskenderun olarak tanımlanan Doğu Akdeniz Bölgesi Türkiye’nin en hızlı büyüyen ana liman bölgesi konumunda. Çünkü bu bölge, başta Gaziantep olmak üzere, Kayseri, Adana, Konya, Kahramanmaraş, Osmaniye, İskenderun ve Hatay gibi son 30 yılda yoğun sanayi ve ticari yatırımlara ev sahipliği yapan ve Türkiye’nin dış ticaretine önemli katkı veren çok geniş bir hinterlanda sahip. Yine bu alt bölge, başta İran, Irak ve Suriye olmak üzere, komşu ülkeler ve Kafkasya ile transit ticaret potansiyelini de sürekli geliştirmiş. Bu gelişme halen devam ediyor.

Türkiye’de limancılık sektörü, %2,3 olan küresel büyüme ortalamasının çok üzerinde (%3,8) büyüyor. 2000-2021 yılları arasındaki toplam büyüme yüzde 183 oranında. Türkiye’de 2021 yılında 526 milyon ton yük elleçlendi. Bu miktarın 2050 yılında 1,3 milyar tona ulaşacağı tahmin ediliyor. Mevcut liman kapasitesinin ise 2,5-3 katına çıkması söz konusu. Bu nedenle Türkiye’de sürekli yeni liman yatırımları yapılıyor. Pandemi ile birlikte küresel ticarette de denizyolunun ağırlığı %90’ların üzerine çıktı.

Merih Sözer ve Orkun Görgülü, Tekfen Mühendislik’in ilk günden beri projenin gerek tasarım gerekse izin süreçlerinde etkin rol aldığını ve takım oyununun bir parçası olduğunu belirtiyor. Denizde çalışmanın özel şartları nedeniyle projenin bazı zorluklar içerdiğini belirten Sözer ve Görgülü, özel mühendislik çözümleri ve Tekfen şirketleri arasındaki bilgi alışverişi ile bu zorlukların aşıldığını söylüyor.

Toros Ceyhan Batı İskele Güçlendirme ve Uzatma Projesi iki bölüme ayrılıyor. Birinci bölümde, “Eski İskele” olarak adlandırılan Batı İskele uzatılarak üç ayrı tip gemi sınıfına hizmet verecek şekilde büyütülüyor. Bu kapsamda yanaşma platformları, dolfenler, boru köprüleri, yaklaşım yolları ve palamar botu iskelesi tasarımı gerçekleştirildi. Söz konusu platformlar 80.000 DWT, 120.000 DWT ve 150.000 DWT’luk gemilere hizmet verecek. Tamamlandığında toplam iskele uzunluğu, mendirek bitiminden itibaren yaklaşık 2.250 metre olacak. Halihazırda iskelenin 80.000 DWT’luk platforma kadar olan kısmının inşası devam ediyor. Aynı zamanda, mevcut iskele bölümleri proje tarihindeki güncel deprem yönetmeliklerine göre de güçlendiriliyor. İskelelere ait imar planı ve ÇED onayları Tekfen Mühendislik tarafından takip edilerek borulama, elektrik, enstrüman ve proses ön projeleri hazırlandı. Projenin ikinci kısmında bulunan Yeni İskele’ye (Doğu İskele) ait güçlendirme projelerinin hazırlanması işleri ise halen devam ediyor. Tüm projelerin ilgili devlet kurumlarından onayları alınıyor.

“Projede, yeni inşa edilen ve mevcut kısımdaki sistemlerin birlikte çalışması isteniyor.”

Genel anlamda deniz yapıları, ortamdan kaynaklanan değişkenlerin tasarıma etkileri nedeniyle karadaki yapılara göre bazı zorluklar içeriyor. Bu nedenle tasarımda ek tedbirlerin alınmasını gerektiriyor. Bunun yanında kıyı kenar çizgisinin deniz tarafında kalacak şekilde tasarlanan her yapının imar planı onayının alınması oldukça uzun bir süreç gerektiriyor. Bunun için çeşitli devlet kurumlarından görüş ve onay alınması gerekiyor. Mevcut proje için bu çalışma da Tekfen Mühendislik tarafından gerçekleştirildi.

Bizim projemizde yeni inşa edilecek kısma ek olarak iskelenin mevcut kısımlarının güçlendirilmesi ve her iki sistemin birlikte çalışmasının sağlanması isteniyor. Örneğin, mevcut yaklaşım yolu üzerinde yeni boruların geçişini sağlayacak alanın kısıtlı olması nedeniyle, hemen yanına paralel olarak yeni bir boru köprüsü sistemi tasarlandı. İki sistem arasında irtibat kurularak, yanal yük güvenliği yetersiz olan yaklaşım yolunun yüklerinin bir kısmı daha güçlü olarak yapılacak boru köprüsü taşıyıcı sistemi ile stabil hale getirildi. Böylece, özellikle deprem yüklerine göre gerekli emniyet temin edildi. Mevcut ve yeni yapıların birlikte çalışması, DLH (Demiryolları, Limanlar ve Hava Meydanları İnşaatı Genel Müdürlüğü) şartnamesinde belirlenen kurallar yanında, geliştirilen uygulamayı kolaylaştıracak detaylar ile sağlandı.

Tekfen’deki kariyeri 1990 yılında TAG Otoyolu projesi ile başlayan Güngör İşkesen, o günden bugüne Tekfen’in birçok otoyol projesinde yer almış. TAG Otoyolu kapsamında Nurdağı’nda inşa edilen Atatürk Viyadüğü’nü Tekfen adına bir gurur anıtı olarak niteleyen İşkesen, TAG ve Çiftehan-Pozantı Otoyolu projelerinin sonrasında Libya, Fas ve Katar’da da görev yapmış.

Toros Ceyhan Batı İskele Güçlendirme ve Uzatma Projesi, aslında yeni bir proje değil. Toros Tarım, Tekfen İnşaat ve Tekfen Mühendislik tarafından 2008’de planlanan projenin tüm hazırlıkları o dönemde yapılmış. 2020 yılında teklif aşamasına geçildi, Eylül 2021’de de sözleşmesi imzalandı. Ben de Proje Müdürü olarak buraya atandım.

Proje, terminalin kapasitesini artırmaya yönelik olarak bir yükleme platformu (80.000 DWT), 8 bağlanma dolfeni, 2 adet loop, mendirek, römorkör iskelesinin inşası ve yapısal çelik işlerinden oluşuyor. Aynı zamanda likit dolfen de güçlendiriliyor. Projeyi mühendislik, satın alma ve inşaat (EPC) bazında gerçekleştiriyoruz.

“Projeyi zamanında ve en ekonomik şekilde bitirmek bizim için çok önemli.”

Toros Tarım, aynı Grup çatısı altında yer alan bir kardeş kuruluş. Ama bu durum bizim daha rahat olduğumuz anlamına gelmiyor. Projeyi en kaliteli ve ekonomik şekilde yapmak için Tekfen standartlarından hiçbir şekilde ödün vermiyoruz. Maliyetleri düşürmek için çalışanlar başta olmak üzere kaynaklarımızı en verimli şekilde kullanmaya çalışıyoruz. Bütçemizi aşmadan projeyi zamanında ve en uygun şekilde bitirmek bizim için çok önemli. Bunda da şu ana kadar başarılı olduğumuzu düşünüyorum.

Bir terminal projesinde çalışmak elbette ki otoyol projesinde çalışmaktan biraz daha farklı. Her projenin kendine has özellikleri var. Ama sonuçta biz okuldan mezun olduğumuz zaman inşaat mühendisliği diplomasını projelerin tipine göre almıyoruz. İş karada da olsa, denizde de olsa bizim için değişmiyor. Otoyolda çalıştığım dönemlerde bize tank, boru hattı gibi projelerde çalışan arkadaşlar da gelirdi. Zaman içinde birçok arkadaşımızla farklı projelerde buluştuk. Bugün buradaki ekip de dört bir yandan gelen arkadaşlardan oluşuyor. Tekfen kültürünü tanıyan, bilen kişiler olarak uyum içinde işlerimizi yürütüyoruz.

“Otoyolda karaya kazık çakıyorduk, burada denize!”

Karada ya da denizde çalışmak arasındaki en önemli fark, karada bazı şeyleri programlamanın daha kolay olması. Mesela makine ekipmanınızı akşam bırakıp ertesi gün tekrar aynı yerden işe devam etme imkânınız var. Denizde ise öyle değil. Akşam olunca tüm ekipmanınızı çoğu zaman geri çekmek zorundasınız. Yaptığınız iş aynı olsa da şartlar çok farklı. Örneğin otoyolda da kazık çakıyorduk, burada da çakıyoruz. Fakat denizde özellikle dalga durumunun ne olacağını bilemiyorsunuz. Biz teklif verirken bu bölgenin fırtına haritasını da göz önüne almıştık, ama dip dalga (soluğan) olayı çok farklı. Gün içinde olup olmayacağını veya ne zaman olacağını bilemiyoruz. Çıktığı zaman bizim dubaların hareketini ve ölçüm işlerimizi doğrudan etkiliyor.

Tekfen İnşaat’taki ilk görevine 1978 yılında Toros Tarım’ın Ceyhan’daki gübre fabrikasının yapımında mühendis olarak başlayan Orhan Alan için 44 yıl sonra yeniden aynı noktada görev almak ayrı bir anlam taşıyor. O günlerin anılarında her zaman unutulmaz bir yere sahip olduğunu söyleyen Alan, genç bir mühendis olarak Tekfen’in kendisine kucak açmasını hayatının en önemli dönüm noktalarından biri olarak görüyor.

1978 yılında Osmaniye’de bir arkadaşımın bürosunda çalışırken Toros’ta mühendis arıyorlar diye duydum, görüşmek istedim. O zaman Servet (Eğilmez) Bey vardı, şantiye şefi. “Hem inşaat mühendisliği hem de harita mühendisliği yapacaksın, hemen başla!” dedi. Öylece başladım Tekfen’de çalışmaya. O arada devlet memurluğu için bir başvurum olmuştu. Aradan iki ay geçti, tayinim çıktı Bayındırlık İmar Müdürlüğü’ne. Buradaki hareketli ortamı bırakıp gittim, masa başında memurluk yapmaya başladım. Tabii iş yok güç yok, arada bir dosya koyuyorlar önüme, incele diye. Aradan 15 gün geçti, baktım yapamayacağım. Aradım Servet Bey’i, “Şefim, ben geri dönmek istiyorum” dedim. Servet Bey güldü, “Senin çıkışını vermedik ki zaten!” dedi. Herhalde bilmiş geri döneceğimi. O günden bugüne tam 44 yıl geçti. Her kademede, birçok projede çalıştım. Unutulmaz hatıralar biriktirdim.

“İskenderun Körfezi gelişime çok açık bir bölge.”

Şu anda çalıştığımız iskele projesi 2008 yılında hazırlanmış, izinleri alınmış, ama hayata geçirilmemiş. Alınan yatırım kararıyla proje başladı. Baktığınız zaman İskenderun Körfezi’nde belki 15-20 tane iskele var. Yani bu işe çok uygun ve gelişime açık bir bölge. Bu nedenle mevcut terminalin geliştirilmesine ihtiyaç duyulmuş. Bu proje, İskenderun Körfezi’nin gelecek 50 yılı düşünülerek yapılmış bir proje.

Üniversiteden mezun olduktan sonra saha mühendisi olarak işe başladığı Gaziantep-Bilecik Otoyolu projesi, Hasan Açık’ın Tekfen’le yolunun kesişmesine vesile olmuş. O dönemde Sanat Yapı bünyesinde çalışan Hasan Açık, kendisini hep Tekfenli gibi hissettiğini ve şantiyeciliği buradaki ağabeylerinden öğrendiğini söylüyor. Proje tamamlandıktan sonra farklı şirketlerde çalışan Açık’ın Tekfen ile irtibatı hiçbir zaman kesilmemiş. 2021 yılında ise kendisine Toros Ceyhan İskele Projesi’nin Teknik Ofis Müdürlüğü teklif edilince, bu görevi büyük bir memnuniyetle kabul etmiş.

Burada sözleşme tarihiyle birlikte işe başladım. İşverenimiz olan Toros’un da Grup Şirketi olması nedeniyle bu projeyi kendi işimiz gibi görüyoruz. Bu, bizim sorumluluklarımızı daha da artırıyor. Ayrıca sınırlı bir bütçemiz var, bu da bizi daha titiz davranmaya itiyor. Özellikle doğru bir planlama yaparak ihtiyaç duyulan malzemelerin ne zaman geleceğini belirlemek ve çalışmaları plan dahilinde yürütmek tasarruf açısından çok önemli. Yaptığım işin içinde maliyet kontrolü var, planlama var, mühendislik işlerinin takibi var, sözleşme yönetimi var... Her ne kadar satın almayla bire bir uğraşmıyorsak da, tedarik süreçlerinin teknik taraflarıyla da ilgileniyoruz. Yapım gereği de olabildiğince sistematik ve planlı çalışarak bu süreçleri en iyi şekilde yürütmeye çalışıyorum.

“Denizde çalışmak söz konusu olunca işler biraz daha zorlaşıyor.”

Şantiyecilikte, sahada her şey kâğıt üzerinde planlandığı gibi yürümeyebiliyor. Programı bire bir uygulamak hedefiniz olsa da, sahaya adım attığınız andan itibaren karşınıza çıkan gerçekler çoğu zaman programı tam tutmuyor. Özellikle de buradaki gibi denizde çalışmak söz konusu olunca işler biraz daha zorlaşıyor. Yaklaşık 45-50 metre aşağıda iş yapıyorsunuz. Karşınıza çıkan farklı zorluklar nedeniyle farklı çözümler üretmeniz gerekiyor. Teknik Ofis olarak o çözümlerin üretilmesinde, işverene sunulup onayının alınmasında ve tüm bu süreçte alt yüklenicilerle sözleşmelerin yapılmasında aktif rol oynuyoruz.

Özellikle alt yüklenici ile sözleşmelerin yapılması çok kritik bir konu. Öncelikle işin tarifini çok iyi yapmak gerekiyor. Sözleşmede çok sayıda birim fiyatımız var. Bunların tek tek tariflerini oluşturmak, bu fiyata neyin dahil neyin hariç olduğunu belirlemek ve ölçümlenme standartlarını oluşturmak kolay değil. Bugüne kadar ağırlıklı olarak yapım biriminde çalışmış olmam; yaptığım tüm işlerde ihaleden planlamaya, planlamadan gerçekleşmelerin ve bütçenin takibine kadar hep işin içinde olmam, bu projedeki çalışmalarımızda çok yardımcı oldu. Tabii tüm bunları tek başıma yapmıyorum. Burada çok değerli arkadaşlarım var, planlamada, maliyet kontrolde. Güzel bir ekip olduk. Şirketimiz kadar Toros’un menfaatlerini korumak adına da projeye Teknik Ofis olarak ciddi katkılarımız olduğuna inanıyorum.

Toros Batı İskele’de kullanılan kazık boru ve çelik yapıların üretildiği Ceyhan Çelik Yapı İmalat Tesisi, projenin önemli taraflarından biri. Fabrika Müdürü Mustafa Baysal, Tekfen bünyesindeki kuruluşların aynı projede uyum içinde çalışmasının önemli bir artı sağladığını ve işlerin aksamadan ilerlemesini kolaylaştırdığını söylüyor. Baysal, tamamlanma noktasına gelen çelik imalatlarının yanı sıra proje için geliştirilen çözümlerle de projeye destek vermekten büyük mutluluk duyduklarını belirtiyor.

Projeye, yeni yapılacak iskeleyi taşıyacak ayakların (kazık borularının) hazırlanmasıyla başladık. Bu kapsamda planlanan 463 adet kazık borusundan 462 adedinin imalatı tamamladı. Özel olarak tasarladığımız hidrolik sistem ile 453 adet kazığı problemsiz bir şekilde denize indirdik. Denize çakılan ve çapları 86 cm ile 1,5 metre arasında değişen bu kazıkların üzerinde, iskeleyi oluşturan tüm çelik yapıyı taşıyacak başlıklar ile başlık kirişlerini de imal ederek şantiyemize gönderdik. Bu kirişlerin üzerine yerleştirilmek üzere, 50 adet 1,3 metre yüksekliğinde ve 25 metre uzunluğunda özel profiler imal ettik. Ayrıca, sıvı yüklerin elleçlenmesinde kullanılacak iskele için, çok sayıda borunun geçeceği, 6 metre eninde, 3 metre yüksekliğinde ve 25 metre uzunluğunda 48 adet modüler boru köprüsü imal ettik.

Tekfen İnşaat’taki kariyerine 2012 yılında Merkez Ofis'te başlayan Bahadır Güler, kendi ifadesiyle 40 yıldır İstanbul’da süren hayatına daha önce hiç görmediği, bulunmadığı coğrafyalarda üstlendiği görevlerle bambaşka bir boyut katmış. Türkmenistan ve Azerbaycan’ın ardından TANAP Boru Hattı ve TANAP Kompresör ve Ölçüm İstasyonları projelerinde çalışan Güler, şimdi Toros Ceyhan İskelesi projesinde İnsan Kaynakları Şefi olarak görev yapıyor.

Bu bölgede daha önce hiç bulunmamıştım. Tabii 2000-2300 rakımlarda çalışırken birden deniz seviyesine inmenin bazı zorlukları oldu adaptasyon açısından. Ama aynı çatı altındaki bir şirketle çalışmanın avantajını yaşıyoruz. Sahadaki işleri taşeron firmalar yapıyor. Çalışan sayısı fazla değil. O nedenle kalabalık şantiyelere göre daha sakin bir ortam var burada. Barınma ve yemek imkânları da güzel.

Taşeronlarımız önceden Tekfen kültürüne aşina olmasalar da uyumlu bir şekilde çalışıyoruz. İnsan Kaynakları olarak taşeronlarımızın kendi elemanlarıyla ilgili işlemlerini sürekli denetlememiz gerekiyor. Ödemelerini zamanında yapıyorlar mı, herhangi bir evrak eksikleri var mı gibi konuları yakından takip ediyoruz. Bu açılardan herhangi bir sıkıntımız yok. Düzenli bir şekilde çalışmalarımıza devam ederek projeyi zamanında teslim etmeyi planlıyoruz.

Mustafa Doğan’ın 1988 yılında TAG Otoyolu ile başlayan Tekfen kariyeri çeşitli aralarla bugüne kadar gelmiş. Tekfen’deki iş deneyiminin sektörde hangi proje olursa olsun kapıları sorgusuz sualsiz açtığını söyleyen Mustafa Doğan, çalıştığı her yere Tekfen’in ruhunu ve kültürünü de beraberinde taşıdığını söylüyor. Daha önce Tekfen’in BTC Boru Hattı ve Terminali projelerinde de yer alan Doğan, kendisine bu görev teklif edildiğinde büyük bir mutlulukla kabul etmiş.

Buradaki Proje Müdürümüz, Yapım Müdürümüz ve Teknik Ofis Müdürümüz daha önce birlikte çalıştığım arkadaşlarımız. O yüzden bu projede yer alma fikri beni çok heyecanlandırdı ve çok hoşuma gitti. Yaklaşık 10 aydır burada çalışıyoruz. İşimizi en güvenli şekilde bitirmeyi hedefliyoruz. Benden beklenen şey, öncelikle projede kullanılan malzemelerin standartlara uygun olmasını sağlamak. Burada kullanılan bütün malzemeler, iğneden ipliğe, Kalite Kontrol’ün onayıyla seçiliyor, ona göre karar veriliyor. Bu nedenle her şeyi kılı kırk yaracak şekilde inceleyip değerlendiriyoruz.

“Okyanus koşullarına dayanıklı bir beton tasarımı yaptık.”

Tekfen İnşaat olarak kendimizi burada müteahhit olarak görmüyoruz, işin sahibiyiz. Sanki kendi evimizi inşa ediyormuşuz gibi davranıyoruz. Malzeme seçimlerinden uygulamaya, herhangi bir konuda Toros’a karşı mahcup olmak istemiyoruz. O yüzden her şeyin en iyisini yapmaya, ileride sıkıntı yaratmayacak şekilde her malzemenin en kalitelisini almaya çalışıyoruz. Mesela deniz koşullarının ötesinde okyanus koşullarına dayanıklı, neredeyse tamamen geçirimsiz bir beton tasarımı yaptık burada. Projede uyguladığımız beton, bu bölgede hiçbir yerde uygulanmayan bir beton. Hem çevreye duyarlı hem de en az 100 yıllık ömrü olan bir malzeme.

Projeye başlarken malzemeleri ve firmaları belirlemek için 4-5 ay zaman harcadık. Buradaki dezavantajımız, kullanılacak beton miktarının az olmasıydı. Örneğin BTC büyük bir proje olduğundan, şantiyenin içinde bize özel bir beton santralı kurulmuştu. Burada da benzer bir şey yapmak için bazı tedarikçiler ile görüştük. Tabii ki Tekfen’in bir ismi var. Herkes Tekfen’le iş yapmak istiyor. Biz de özel bir iş istiyoruz. Sonunda en uygun olanını tercih ettik. Onlarla dizayn çalışmalarımıza başladık. Böylece istediğimiz kalitede betonu yaptık.

Tekfen’de 17 sene önce Azerbaycan Sangaçal projesinde iş başı yapan Osman Yalçın, sonrasında Kazakistan, Türkmenistan ve Suudi Arabistan gibi ülkelerin yanı sıra TANAP projesinde de görev almış. Toros Ceyhan Terminali ile yeniden yurda dönen Yalçın, Ceyhan’da Toros ile yakın iş birliği içinde ve güzel bir çalışma ortamında projeyi sürdürdüklerini söylüyor.

İdari İşler Şefi olarak projede her türlü idari konu ve çalışanlarımızın ihtiyaçlarıyla ilgileniyorum. Onların barınma ve yemek ihtiyaçlarının yanı sıra ofis içi ve ofis dışı alımların kontrolünü ve koordinasyonunu sağlamak, çevre kontrolü, evrak koordinasyonu gibi işler de benim sorumluluğumda.

Burada Toros’la yakın bir iş birliği içinde hareket ediyoruz. Çözüme odaklı ve iletişime açık olmak zaten bizim ana çalışma prensiplerimiz. Toros’taki arkadaşlar da her konuda bize destek veriyorlar. Şantiyede Adana’dan gelip giden arkadaşlarımız var. Toros’un buradaki tesislerinden de faydalanıyoruz.

Tekfen’in en yeni üyelerinden biri olan Hamza Öztürk, aileye katılalı henüz 8 ay olmuş. SEÇ konusunda 11 yıllık bir deneyime sahip olan Öztürk, burada karşılaştığı iş güvenliği anlayışının daha önce çalıştığı hiçbir iş yerine benzemediğini söylüyor.

Bu benim ilk deniz projem. Ayağınız toprağa bastığı zaman, ne gibi durumlarla karşı karşıya gelebileceğinizi önden kestirip, nasıl önlemler alabileceğinizi de öngörebiliyorsunuz. Örneğin, bir inşaatta önce kolonlar dikilir, kirişler konur, sonra döşeme gelir, üstüne beton dökülür. Bunların hepsinin ayrı ayrı önlemleri vardır. Ama burada denizde çalıştığımız için bizi etkileyen çok fazla konu var. Sürekli hareketli bir zemin üzerinde çalışıyoruz, bu nedenle aldığımız önlemler de normal sistemlerden çok daha farklı.

Örneğin, burada çalışma platformlarına çıkış merdivenlerini ahşaptan yapıyoruz. Normalde hiçbir şantiyede ahşap merdiven kullanmazsınız, standartlara da uygun değildir. Ama burası hareketli bir platform olduğu için personel demir merdivenle beraber denize düşerse batar; oysa ahşap merdivenle düştüğünde yüzer. Aynı mantıkla korkulukları da ahşaptan yapıyoruz. Yurt dışında kullanılan bazı dokümanların üzerinden giderek bu tip projelerdeki uygulama örneklerini araştırıyoruz. Biraz da şirketimizin önceki şantiyelerindeki tecrübelerinden yola çıkarak kendi önlemlerimizi alıyoruz.

“Toros ekipleriyle çok iyi bir uyum sağladık.”

Bu projedeki işveremiz Toros. Bizim burada bir çalışma ve stok sahamız var. O bölge içindeki tüm konular bizim sorumluluğumuzda. Bu saha dışındaki alanlarda ise Toros’un prosedürlerini uyguluyoruz. Kendi adıma, SEÇ birimi olarak, Toros ekipleriyle çok iyi bir uyum sağladık. Sürekli birbirimizle diyalog halindeyiz. Çok şükür ciddi kayıp zamanlı bir iş kazamız olmadı bugüne kadar.

Tekfen’deki geçmişi 2003 yılında BTC projesine kadar uzanan Haluk Soyugüzel, ardından Kuveyt Tank Çiftliği ve TANAP gibi projelerde Ölçme Grup Şefi olarak görev yapmış. Arada farklı projelerde kontrol sorumlulukları da üstlenen Soyugüzel, bugüne kadar yer aldığı tüm projeler arasında BTC’nin kendisini geliştirmek açısından ayrı bir yere sahip olduğunu belirtiyor.

Ölçüm İşleri Grubu olarak, tasarlanmış uygulama projelerini inceleyip, sayısallaştırıp, sahada uygulanmaya hazır hale getiriyoruz. Yani projenin resim halini rakamlara dönüştürüyoruz. Örneğin, bir binayı yapmaya kazı yapılarak başlanır. Binanın yapılacağı alanın dört noktasını biz belirleyip, “Burayı şu kadar kazacaksınız, şurayı şöyle yapacaksınız” diye İnşaat Grubuna teslim ederiz. Sonrasında da binanın beton işleri, varsa çelik yapısı, elektrik işleri veya ekipmanların nereye nasıl konulacağı, tamamen Ölçme Grubunun yönlendirmesiyle yapılır.

Ölçme Grubu bir hizmet grubudur, yani ana disiplin değildir şantiyelerde. Elektrik Grubu, Mekanik Grup, İnşaat Grubu, bunlar hep ana disiplindir, ama Ölçme Grubu hepsine hizmet eder. O olmadan diğer gruplar işe başlayamaz. Bir iş başlarken, devam ederken ve biterken mutlaka Ölçme Grubu o işin içindedir. Bu çok hassas ve dikkat gösterilmesi gereken bir görevdir, çünkü burada yapılan bir hata ancak iş bittiğinde ortaya çıkar.

“Arkadaşlarımızın hepsi de işlerinde son derece tecrübeli kişiler.”

Bu projede de tüm sayısal verileri ürettikten sonra arkadaşlara veriyoruz, onlar da bu verilere göre imalatları yapıyorlar. Sonrasında bizim bir yönlendirmemize gerek kalmıyor, çünkü arkadaşlarımızın hepsi de işlerinde son derece tecrübeli kişiler. Onlar hangi kademede ne yapılması gerektiğini zaten bilirler, önemli olan verilerin onlara düzgün bir şekilde gitmesi. İşimizi yaparken Tekfen Mühendislik’ten de yardım alıyoruz. Projeyi inceledikten sonra anlamadığımız ya da yanlış bir şey gördüğümüzde mutlaka konuşuyoruz. Gerekirse karşılıklı yeniliyoruz.

Toros Ceyhan İskelesi, Aktan Akkaya’nın Tekfen’deki ilk projesi. Yurt dışındaki eğitimini tamamlayıp yurda döndükten sonra farklı şirketlerde Proje Kontrol Mühendisliği ve Teknik Ofis Yöneticiliği yapan Akkaya, çok hoşuna gittiğini söylediği projeye katılmak için ailesiyle birlikte Adana’ya yerleşmiş.

Bu tip projelerde Maliyet Kontrol Raporlama fonksiyonunun geniş bir görev tanımı var. Günlük, haftalık ve aylık olarak düzenli ilerleme raporlarını hazırlıyoruz, hak edişleri takip ediyoruz, sözleşmeleri hazırlıyoruz, alt yüklenicilerin işlerini ve ilerlemelerini kontrol ediyoruz, gider bazında planladığımız bütçenin içerisinde miyiz, değil miyiz; aştık mı, aşmadık mı gibi kontrolleri gerçekleştiriyoruz. Eğer bütçede öngörülmeyen bir artış varsa hangi aksiyonları alalım ki bütçeyi aşmayalım, bunun stratejilerini belirliyoruz. Bir iğne bile alsak kontrolünü sağlıyoruz. Özetle, proje başlarken yapılan bütçeye tam uyumlu bir şekilde ilerlemeye çalışıyoruz.

“Kazık çakımında kendimizle yarışıyoruz.”

Tekfen’den teklif gelince hiç tereddüt etmeden kabul ettim. Tekfen, gerçekten de çok büyük bir aile. Gerek şantiyelerde gerekse merkezle koordinasyon anlamında sistem gerçekten oturmuş. Hiçbir noktada sizi zorlamayan bir yapı var. Ayrıca herkes size yardımcı olmaya çalışıyor. İşe ilk girişimde benim hızlı bir şekilde projeye uyum sağlamam için ellerinden geleni yaptılar. Aralık ayında işe başladım, bir ay sonra kendimi ailenin bir ferdi olarak hissetmeye başlamıştım bile.

Ben daha önce Osmangazi Köprüsü’nde çalıştım. Orada da kazık çakma işlerimiz vardı, benzer bir projeydi o anlamda. Burada yaptığımız kolay bir proje değil tabii. Suyun üzerinde çalışıyorsunuz sonuçta. Ona göre tüm İSG önlemlerini almak zorundasınız, koşullara göre sürekli olarak bir planlama yapmak durumundasınız. Bu anlamda çok heyecan verici bir proje, çünkü kazık çakımında kendimizle yarışıyoruz sürekli. “Bugün şu kadar kazık çaktık, şu kadar eksiğimiz var, programa yetişmek için daha şu kadar kazık çakmamız lazım!” şeklinde sürekli takipteyiz. Bir gün planladığımızdan daha fazla kazık çaktığımızda heyecanlanıp seviniyoruz, motivasyonumuz artıyor. Adana’da bir tabir vardır, “Güneşe ateş etmek” diye. Biz de “Denize ateş ediyoruz!” diyoruz o kazıklar vasıtasıyla.

1989 yılında TAG Otoyolu ile Tekfen ailesine katılan Abdullah Soycan, daha sonra Pozantı-Ankara Otoyolu, TANAP Boru Hattı, BTC Boru Hattı Bakım Onarım projelerinde görev almış. Kızı da Tekfen bursiyeri olan Soycan, Toros İskele Projesi başlayınca ekibe katılmış.

Bu projede formen olarak tek ben varım. Ekip olarak görevimiz taşeronun yaptığı işin projeye uygunluğunu Tekfen adına kontrol etmek. Daha önceleri sahadaki işleri genellikle Tekfen’in kendi elemanları yapardı. Şimdi ise çoğunlukla işi uygun bir taşerona verip takibini sağlıyoruz. Bizler projeden gelen insanlar olduğumuz için işin nasıl yapılması gerektiğini biliyoruz, ona göre yapacağı iş konusunda taşeronumuzu yönlendiriyoruz. Bir sıkıntı çıktığı anda hemen müdahale ediyoruz.

“Kızımı sekiz sene Tekfen bursuyla okuttum.”

Taşeronumuzun elemanları kazık çakma konusunda yetişmiş, donanımlı insanlar. Dubada çalışmak apayrı bir branş. Duba nasıl durur, nasıl bağlanır, nasıl çekilir, bunlar bizim bilmediğimiz konular. Çoğunu ilk kez burada görüp öğrendim. İşimizi zorlaştıran en büyük problem, soluğan denilen dip dalgası. Bu dalga varken kazık çakamıyorsunuz, çünkü kazığı aksına oturtamıyorsunuz. Mecburen dalganın geçmesini bekliyorsunuz. Bazen günlerce beklediğimiz oluyor, hatta ayda sadece 7 kazık çakabildiğimiz zamanlar oldu.